Opleidingen Socratische Gespreksvoering
30 juni-5 juli , 14-19 juli en 25-30 augustus
Wil je leren werken met de socratische methode? Dan kun je kiezen uit: de opleiding socratisch gespreksleider voor groepsgesprekken en de opleiding Socraticus voor tweegesprekken.
Het ‘socratische’ is in beide varianten identiek, maar het begleiden van een groepsgesprek vraagt andere vaardigheden dan het voeren van een tweegesprek.
Hieronder vind je de belangrijkste kenmerken van beide vormen van socratisch gesprek en kun je lezen welke specifieke vaardigheden in welke opleiding aan bod komen. Zo kun je de variant kiezen die jou het best past. Verder kun je ook lezen hoe je de opleidingen kunt combineren. Wil je meer lezen over beide opleidingen? Dat kan elders op deze website:
Meer lezen over opleiding socratisch groepsgesprek en over de methode
Meer lezen over de opleiding Socratisch tweegesprek (Socraticus)
Socratisch groepsgesprek
14-19 juli
- begeleider met 4 tot 10 deelnemers
- duur: minstens enkele uren
- georganiseerde tijd en ruimte
- vooraf vastgestelde vraag
- groepsproces vraagt aandacht
Aan een socratisch groepsgesprek nemen 4 tot 10 mensen deel, en er is een gespreksleider. De deelnemers kunnen uit hoofde van hun werk met elkaar te maken hebben, omdat samenwerken in een team, maar het kan ook zijn dat ze hetzelfde beroep uitoefenen en om die reden bij elkaar zijn. Het kan ook gaan om een groep mensen die in hun vrije tijd bij elkaar zitten: een volksuniversiteit, hovo, een leergang bij een instituut voor filosofie.
De duur van het gesprek is minstens enkele uren (een ochtend of middag), maar meestal een hele dag. In uitzonderlijke gevallen zelfs meerdere dagen tot een hele week.
Een socratisch groepsgesprek vergt van tevoren enige organisatie. De vraag die in het socratisch groepsgesprek centraal staat, is meestal van tevoren vastgesteld. In een professionele setting gebeurt dat vooraf in samenspraak met de deelnemers, in het vrijetijds-circuit stelt de gespreksleider de vraag vast en doen mensen aan het gesprek mee omdat ze in die vraag geïnteresseerd zijn.
Verder moet er uiteraard een tijdsplanning worden gemaakt en een geschikte gespreksruimte worden geregeld; een ruimte waar het rustig is, de deelnemers dusdanig kunnen zitten dat zij elkaar allemaal kunnen zien en waar voldoende wandruimte is om flip-overs aan op te hangen.
Een laatste belangrijk aspect van een socratische groepsgesprek is dat een deel van de tijd wordt besteed aan zaken die nu eenmaal eigen zijn aan een groepsproces: het afstemmen van verwachtingen, opruimen van spraakverwarring, gezamenlijk maken van keuzes in het onderzoek, eventuele irritaties bespreken, enz.
Socratisch tweegesprek
30 juni-5 juli / 25-30 augustus
- socraticus en gesprekspartner
- duur: tien minuten tot een uur
- kan spontaan
- vraag ontwikkelt zich in het gesprek
- meer diepgang in het filosofisch onderzoek
Een socratisch tweegesprek is een gesprek tussen een Socraticus en een verteller. De verteller komt met een verhaal, een vraag of probleem, de socraticus is degene die samen met de verteller een socratisch-filosofisch onderzoek start naar de denkbeelden en overtuigingen van de verteller. Hij of zij doet dit door het stellen van vragen.
De verteller kan komen met een professionele kwestie of keuze zit, maar het kan ook een vraag of probleem van persoonlijke aard. In ieder geval wil hij of zij samen met iemand in gesprek om over de vraag of kwestie in gesprek na te denken.
Het initiatief voor het gesprek komt meestal van de verteller, omdat die samen met iemand in gesprek wil nadenken over een kwestie, maar het kan ook van de socraticus komen, bijvoorbeeld omdat hij iemand iets hoort zeggen dat hij niet begrijpt. Maar in beide gevallen is de wens en behoefte van de verteller leidend: als hij of zij niets (meer) wil onderzoeken, houdt het gesprek op.
De gespreksduur kan kort zijn, soms is het voor de verteller genoeg als een vraag duidelijker is geworden. Dat kan in tien minuten gebeurd zijn. Voor een echt onderzoek is natuurlijk langer nodig, maar na een uur is het wel ‘op’.
Aan organisatie vergt het tweegesprek niet veel. Het kan makkelijk online plaatsvinden en ingeval van een fysieke ontmoeting hoeft er alleen een rustige plek te worden gezocht om rustig te kunnen zitten.
In het tweegesprek zijn spelen er geen groepsdynamische zaken een rol. Het filosofisch onderzoek gaat daardoor sneller, precies zo snel als de verteller kan en wil. Dat stelt aan de vragensteller, filosofisch gezien, eisen dan aan de begeleider van een groepsgesprek.